آنچه باید درباره پوسیدگی دندان و مراحل آن بدانیم
28 سپتامبر 2023
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان (Caries) شایعترین بیماری غیرواگیر در جهان مدرن است. طبق تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۷، حدود ۹۵٪ از جمعیت جهان به نوعی از پوسیدگی دندان، چه شدید و چه خفیف، مبتلا هستند.
پوسیدگی دندان فرآیندی پاتولوژیک است که پس از آسیب به دندان ایجاد میشود. در این حالت، بافتهای نرم دندان دچار دمینرالیزاسیون (کاهش مواد معدنی) میشوند.
در دهان انسان تعداد زیادی میکروارگانیسم وجود دارد که به سرعت تکثیر میشوند. علت اصلی پوسیدگی دندان، میکروارگانیسمهایی هستند که روی بافتهای سخت دندان تجمع میکنند. باکتریهایی مانند استرپتوکوک، لاکتوباسیل و اکتینومایستها از جمله عوامل اصلی این فرآیند هستند.
این باکتریها معمولاً از مادر به نوزاد انتقال مییابند؛ مثلاً هنگام شیر دادن. این میکروارگانیسمها را نمیتوان به طور کامل از دهان حذف کرد. تنها چند ساعت پس از مسواک زدن، تعداد باکتریها میتواند به میلیونها عدد برسد.
استرپتوکوکها کربوهیدراتهای مواد غذایی را تجزیه کرده و به جای آن، اسیدهایی ترشح میکنند که به دندانها آسیب میزنند. این فرآیند بهویژه تحت تأثیر ساکاروز (موجود در شکر تصفیه شده) است. پوسیدگی دندان زمانی آغاز میشود که شرایط مناسبی برای رشد باکتریها در دهان ایجاد شود.
چهار مرحله پوسیدگی دندان
بر اساس تغییرات ساختاری ، پنج نوع فرآیند پوسیدگی تعریف شده است:
- مرحله لکه: در این مرحله دندان بهطور عمیق آسیب ندیده و لکهای بسیار سفید و متفاوت از مینای دندان روی سطح آن مشاهده میشود.
- پوسیدگی مینایی: زمانی که پوشش خارجی دندان آسیب دیده و لکههای تیره روی آن ایجاد میشود.
- مرحله پوسیدگی متوسط: در این مرحله اندازه و رنگ لکهها قابلتوجه است و دندان بیمار دچار آسیب شده است. این آسیب باعث حساسیت بالا نسبت به مواد سرد، گرم یا حتی شیرین میشود. در این مرحله ممکن است تورم بافتهای نرم اطراف دندان نیز رخ دهد.
- پوسیدگی عمیق: این آخرین مرحله پوسیدگی است. در برخی موارد، علیرغم درمان، امکان حفظ عصب دندان وجود ندارد.
عوامل کلیدی در پوسیدگی دندان
- تغذیه:
نقش تغذیه در تشکیل پوسیدگی بسیار مهم است. مطالعات کلینیکی و آزمایشگاهی نشان دادهاند که مصرف زیاد مواد قندی و نگه داشتن آنها در دهان، خطر ایجاد پوسیدگی را افزایش میدهد.
- بیماریهای انتقالیافته:
مینای دندان به دلیل معدنی بودن زیاد خود، در برابر بیماریهای انتقالیافته آسیبپذیر است. این بیماریها تغییرات کمی و کیفی در ترکیب بزاق ایجاد کرده و فرآیند دمینرالیزاسیون (تخریب مینای دندان) را تسهیل میکنند.
- اهمیت میکروارگانیسمها:
بدون تماس مستقیم میکروارگانیسمها و کربوهیدراتها با مینای دندان، پوسیدگی امکانپذیر نیست. وجود فراوانی باکتریها از دلایل مستقیم پوسیدگی است.
- تاثیر عوامل خارجی:
مشخص شده است که پس از پرتودرمانی، بهویژه در ناحیه سر و گردن، علائم آسیب دندان بهصورت لکههای سفید پس از ۶ تا ۸ ماه ظاهر میشود و در نهایت حفرههای پوسیدگی تشکیل میشوند.
- پلاک دندانی:
پلاک دندانی یک توده باکتریایی است که به سطح دندان محکم میچسبد و تحت شرایط خاص محیطی، شرایط مناسبی برای دمینرالیزاسیون مینای دندان ایجاد میکند. این پلاک که یک توده شفاف، نرم و چسبنده است، تقریباً کاملاً از باکتریها و محصولات جانبی آنها تشکیل شده است.
- ارزش حفاظتی بزاق:
بزاق به کنترل میکروارگانیسمهای موجود در دهان کمک میکند. فلور طبیعی دهان به محافظت از دندانها در برابر بسیاری از میکروارگانیسمهای آسیبرسان کمک میکند. هرگونه تغییر در ترکیب سالم بزاق (به دلیل بیماریهای خاص بدن) میتواند زمینهساز پوسیدگی باشد.
تیم مجرب کلینیک دندانپزشکی “بلیتس دنتال - کاخابر خارباوا” (واقع در خیابان کوچیشویلی شماره ۱۱) آماده ارائه مشاورههای تخصصی به بیماران است. در این کلینیک، وضعیت پزشکی شما بهدقت ارزیابی شده و یک دوره درمانی جامع و متناسب با نیاز شما برنامهریزی میشود. تجربه چندین ساله تیم ما، تضمینی برای حفظ سلامت دهان و لبخند زیبای شماست.
برای رزرو وقت مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر درباره شرایط پرداخت اقساطی، با شماره زیر تماس بگیرید:
(+995) 322 22 15 16